Met de vaststelling van het ambitiedocument 'Innovatieagenda Duurzame Landbouw' (juni 2016) heeft de provincie Zuid-Holland gekozen voor een veranderaanpak met proeftuinen. Voor deze proeftuinen kan subsidie aangevraagd worden i.h.k.v. het Europese Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3 2014 - 2020).
HWodKa heeft de ambitie om een bijdrage te leveren aan natuurinclusieve akkerbouw vanuit de overtuiging dat akkernatuur en -cultuur goed samen gaan mits je dat slim aanpakt. Het sluit aan bij de doelstellingen van HWodKa, zie de tekst in het groene kader onderaan dit artikel.
HWodKa heeft vergaande ideeën hoe je natuurinclusieve akkerbouw vorm kunt geven. De aanleg van een proeftuin biedt een mooie kans voor een 'proof of concept'. De ideeën van HWodKa zijn samengevat onder de titel 'Geel, Groen en Blauw' (GG&B, de kleuren van het HWodKa-logo) en zullen als samenhangende projecten binnen POP3-openstellingen ingediend worden.
Groen en blauw
Groen en blauw verwijst naar het groenblauwe netwerk als concept voor landinrichting conform het 'Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Hoeksche Waard' (2007 - 2014; PZH en HW), zie ook elders op deze website. Het fijnmazige stelsel van sloten vormt de hoeksteen van dit concept. Samen met akkerranden aan één of beide zijden vormen de sloten een robuuste, 10 - 15 m brede groenblauwe dooradering van het agrarisch cultuurlandschap. Langzaamaan groeit het besef bij mensen en instanties die met agrarisch natuur- en landschapsbeheer te maken hebben dat hier geweldige mogelijkheden liggen voor de ontwikkeling van akkernatuur in het akkercultuurlandschap.
De uitdaging is nu om dit netwerk zodanig te beheren dat het een verrijking geeft van het landschap, in termen van biodiversiteit en landschappelijke waarden en dat het bovendien het beheer van de cultuurakker ondersteunt (FAB) cq niet sterk benadeeld (onkruiddruk). Wanneer we hier in slagen leveren we een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van een vorm van natuurinclusieve akkerbouw die zich m.n. leent voor de polderlandschappen.
Om sloten te bevorderen tot dragers van de groenblauwe dooradering moet aan één belangrijke randvoorwaarde voldaan worden: de sloot moet voldoen aan zijn hydrologische taak. Dan pas kan nagedacht worden over ecologisch slootbeheer. Maar ook hier geldt: het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Door klimaatverandering neemt het belang van de hydrologische kwaliteit van het fijnmazige slotennetwerk toe. Hetzelfde geldt voor de ontwatering van de cultuurakker naar de sloot, de afwatering van de sloten naar de lozingspunten en het uitslaan door de pompgemalen.
In de Hoeksche Waard is al veel praktijkkennis en draagvlak ontwikkeld voor (FAB-) randenbeheer. Ook is al het één en ander gedaan aan ecologisch slootbeheer. Door rand- en slootbeheer te integreren kan heel veel natuurwinst geboekt worden. Ecologisch beheer kan bijvoorbeeld omvatten: verschralen door afvoer biomassa, gefaseerd maaien, plaatsspecifiek maaien en de toepassing van flauwhellende taluds. In het boek 'Sloten; ecologisch functioneren en beheer' van Peeters et al. (2016) wordt e.e.a. nader gedocumenteerd.
Geel
Het plan GG&B omvat verder innovatieve maatregelen voor duurzaam bodembeheer (zie HW2O). Duurzaam bodembeheer is de basis voor vitale akkerbouw en een voorwaarde voor het sluiten van kringlopen (zie ook nieuwsitem elders op deze website). Het sluiten van kringlopen is nodig om een negatieve interactie tussen akkercultuur en -natuur, m.n. via bodemwater, te elimineren. Natuurinclusieve akkerbouw is daarom naar ons idee onlosmakelijk verbonden met duurzaam bodembeheer.