Verkeerswetgeving en -veiligheid, steeds langere transportafstanden en de zorg om de bodemkwaliteit vragen om vernieuwing van logistieke systemen voor de afvoer van geoogste landbouwproducten. Door veld- en wegtransport los te koppelen ontstaat ruimte voor systeeminnovatie. Loskoppelen is dan geen doel maar een middel.
Overlaadwagen of overlaadstation?
Ontkoppeling betekent dat er overslag plaats moet vinden, rechtstreeks van het ene in het andere transportmiddel of via een overlaadstation. De vakbladen hebben in de afgelopen maanden een keur aan overlaadwagens laten zien. Naarmate je meer waarde toekent aan product- en bodemkwaliteit komt een overlaadstation nadrukkelijker in beeld. Het toepassen van een overlaadstation maakt, dat veldtransportmiddelen bij gelijkblijvende oogstcapaciteit lichter uitgevoerd kunnen worden (bodemkwaliteit) en dat de stroomsnelheid van het product tijdens het reinigen en laden lager kan zijn (productkwaliteit). Dit is te danken aan de buffer van het overlaadstation.
Overlaadstation
Op de Agritechnica 2015 toonde Grimme een CAD-ontwerp van een overlaadstation voor m.n. aardappelen, om de belangstelling te peilen. In de afgelopen zomermaanden werden 2 prototypes gebouwd en daarna aan testen onderworpen. Door pro-actief optreden van Willem van den Hoek (Grimme NL) kon één van de prototypes naar de Hoeksche Waard gehaald worden. Op 28 november werd deze zogenoemde CleanLoader door HWodKa getoond aan een klein publiek. Oorspronkelijk was het de bedoeling om het overlaadstation in te zetten bij de aardappeloogst, maar door het late tijdstip werd gekozen voor de overslag van knolselderij op een perceel van Novifarm. Zie ook de bijzonder informatieve videoreportage van Tractorspotter.
Het veldtransport werd uitgevoerd door HWodKa-leden die afgelopen jaar geïnvesteerd hebben in kiepers met een (snel-) drukwisselsysteem (CTIS) waardoor de bandspanning onder de 1 bar limiet kon blijven (zie elders op deze website).
Een werkend concept ter discussie
Een werkend prototype onder praktijkomstandigheden zegt meer dan 100 verhalen met foto's in vakbladen of op het internet. De discussie die de machine oproept gaat niet over details maar over het concept: betrek ik het in mijn toekomstplannen of niet? Zijn er aspecten die een dergelijk concept absoluut ongeschikt maken? Productbeschadiging kan zo'n aspect zijn, maar is het waarschijnlijk niet. Er gaan al veel aardappels beschadigingsvrij via een stortbak, rollenreiniger, transportband en vrachtwagen naar een volgend station. Capaciteit kan een issue zijn. Onder de 100 t/uur doe je bij wijze van spreken niet meer mee. Ook dat lijkt geen probleem te zijn.
Overslag op het veld is een extra handeling met extra kosten. Geen doel op zich dus, maar bedoeld als middel om elders substantiële voordelen te realiseren zoals (in willekeurige volgorde):
- kostenverlaging bij wegtransport door gebruik van vrachtwagens;
- kostenverlaging door efficiënter transport 'zonder' tarra;
- kostenverlaging veldtransport m.b.v. lichte combinaties;
- vermindering bodembelasting -> verbetering bodemkwaliteit;
- kostenbesparing bij wegonderhoud;
- afname ongevallenrisico voor medeweggebruikers;
- goodwill bij medeweggebruikers;
- opmaat naar autonoom veldtransport.
Een deel van de kosten van overslag kunnen weggestreept worden tegen kostenreductie bij het inschuren, zeker in het geval het overlaadstation een stortbak bij de schuur kan vervangen.
Er zijn ook vragen:
- lenen onze percelen zich voor overslag bij de dam; welke aanpassingen zijn nodig?
- is het een universeel en flexibel concept, te gebruiken voor 'alle' rooivruchten (m.u.v. suikerbieten), alle percelen en onder alle voorkomende omstandigheden?
- wie past de schoen (loonwerker, akkerbouwer, bedrijfsgrootte) en welke consequenties heeft dat voor de rest van de mechanisatie en de organisatie?
- en last-but-not-least: wat zijn de kosten?
In de komende wintermaanden zal het ontkoppelen van veld- en wegtransport zeker één van de onderwerpen van discussie zijn.
