IMG 5118 1

Korte ketens en kringlopen

Ooit zullen gronden die voor agrarische doeleinden in cultuur zijn gebracht teruggegeven worden aan de natuur omdat de natuurwaarde groter is dan de landbouwkundige waarde. Dat is de verdienste van landbouw die steeds beter gebruik weet te maken van natuurlijke hulpbronnen. Wanneer en waar dit zal gebeuren is afhankelijk van veel factoren. Het ligt in de rede dat vruchtbare gronden in dichtbevolkte gebieden hiervoor in laatste instantie in aanmerking komen om korte ketens en kringlopen te faciliteren. Daar moeten we dus zuinig mee omspringen.

 

Schaalvergroting op bedrijfsniveau.....

In de Hoeksche Waard worden, net als elders, steeds minder boeren geboren. In de komende jaren neemt het aantal boerenbedrijven in hoog tempo af. De afname van het aantal bedrijven wordt versneld door allerlei vormen van samenwerking. Al met al zal dit in de komende jaren leiden tot een ongekende schaalvergroting op bedrijfsniveau.

 

.... met behoud cq ontplooiing van landschappelijke waarden....

Bij partijen die betrokken zijn bij het gebruik van het buitengebied rust de verantwoordelijkheid om de schaarse ruimte zo goed mogelijk te benutten. Onder 'goede benutting' hoort ook het creëren en behouden van een aantrekkelijk landschap, waarbij mensen graag wonen en werken. Waar voorheen de aandacht zich vooral richtte op het stedelijke gebied, omdat 'platteland' en 'aantrekkelijk' onlosmakelijk verbonden leken, komt nu ook het buitengebied nadrukkelijker in beeld.

 

De opgave luidt nu om schaalvergroting van agrarische bedrijven te combineren met het behouden en bij voorkeur vergroten van landschappelijke waarden. HWodKa ziet hiervoor twee samenhangende maatregelen: het handhaven van het betrekkelijk kleinschalige landschap en het versterken van het groenblauwe netwerk.

 

......in een kleinschalig landschap

Naar internationale maatstaven is het agarisch landschap in de Hoeksche Waard kleinschalig. De schaal van de akkerbouwpercelen, ooit aangeduid als de 'akkers', wordt vooral bepaald door het fijnmazig netwerk van sloten. Voor de beleving gelden openheid en leegheid als belangrijkste waarden, gevolgd door het karakteristieke, dynamische mozaiek van akkers met verschillende gewassen en gewasstadia. Kreken en inlandse dijken zorgen voor de bonte schakering aan vormen.

 

Groenblauw netwerk

Het netwerk van sloten is dus van grote waarde voor het mozaieklandschap. Voor het verder ontwikkelen van het landschap is het goed om dit blauwe netwerk te koesteren. Sterker nog, het is goed om het slotennetwerk als hoeksteen voor landschapsontwikkeling te benutten. Sloten zijn niet alleen bepalend voor het beeld dat een landschap oproept, maar ook voor de biologische rijkdom, althans dat is de boerengedachte. Dat sloten ook als 'tankgracht' kunnen functioneren bij het gebruik van autonome werktuigen laten we hier even buiten beschouwing. Hetzelfde geldt voor de betekenis van sloten voor actief bodemvochtbeheer. Zie hiervoor HW2O.

H WodKa logo groot

 

Akkerranden of slootranden?

De Hoeksche Waard heeft een internationale reputatie op het gebied van akkerranden, m.n. waar die geassocieerd worden met natuurlijke plaagonderdrukking. Beter zou het zijn om te spreken van slootranden. Waarom? Omdat sloot en rand één geheel vormen of kunnen vormen. Eigenlijk moet je de rand zien als een plat talud, of het talud als een schuinaflopende rand en ook als zodanig beheren.  HWodKa beschouwt het fijnmazige groenblauwe netwerk, gevormd door sloot en rand, als één van de dragers van een mooi en rijk agrarisch polderlandschap. Het logo van HWodKa is hierop mede gebaseerd!

 

Werk aan de winkel

Voor de ontwikkeling van het landschap is het belangrijk dat de betrokkenen het eens zijn over de vorm. Uit het feit dat Staatssecretaris van Dam een sloot niet als vergroeningselement (in GLB Pijler 1) ziet, op basis van advies door Alterra, blijkt dat dit nog niet het geval is. Hetzelfde geldt voor de provincie Zuid Holland die ecologisch slootbeheer niet ondersteunt (via GLB ANLb Pijler 2). Hier is nog wadw.

De Stichting de Hoeksche Waard op de Kaart, opgericht in 2005, is een initiatief van innovatieve Hoekschewaardse akkerbouwers. De stichting stelt zich ten doel om d.m.v. innovatie de vitaliteit van de grondgebonden landbouw te verbeteren en tegelijk voorwaarden te scheppen voor behoud cq ontplooiing van natuur en landschappelijke waarden.

 

De uitvoering van HWodKa-projecten wordt mede mogelijk gemaakt door:


Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling
ELFPO:

Europa investeert in zijn
platteland