Ooit vertrouwde de akkerbouwer op zijn zintuigen en zijn boerenwijsheid om teeltbesluiten te nemen. Tegenwoordig nemen sensoren de plaats van zijn zintuigen in en beslissingsondersteunende systemen (BOS) en adviessystemen helpen hem om besluiten te nemen.

 

Sensoren bevinden zich overal en het aantal neemt bijzonder snel toe: op het perceel (bodemvocht- en temperatuursensoren), in de trekker (gps-positie, snelheid, brandstofgebruik), op het werktuig (dosering, pootafstand, druk, gewassensoren) en in de bewaarschuur (temperatuur, luchtvochtigheid). De sensoren leveren een enorme stroom ruwe data die omgezet kan worden in waardevolle informatie voor de individuele akkerbouwer, de sector en voor andere partijen in de keten.

 

 

 

 

Er zijn veel verschillende datastromen op het akkerbouwbedrijf, we beperken ons hier tot de datastroom naar en van de trekker-werktuigcombinatie (tw-combinatie) en een zelfrijder. Praktisch alle teelthandelingen worden tegenwoordig machinaal uitgevoerd. 

 

Een teelthandeling met een tw-combinagtie kun je plannen met een taakkaart en de uitvoering kun je registreren als as-applied data. Bij Precisielandbouw was het idee dat een akkerbouwer zelf een taakkaart maakt en dat hij de as-applied data zelf verzamelt en analyseert om zijn teelt te optimaliseren. De data kan via een USB-stick uitgewisseld worden tussen de desktop en de boordcomputer, de data blijft binnen het bedrijf. De desktop is uitgerust met een geschikt programma, bijvoorbeeld Farmworks of SMS. Dergelijke systemen worden wel een BMS genoemd (bedrijfsmanagement systeem).Er is geen uitwisseling tussen het BMS en het meer voor registratie bedoelde Bedrijfsregistratiesysteem (BRS) zoals Agrovision en Dacom/CropR.

 

In het bedrijfsregistratiesysteem (BRS) wordt data verzameld die belangrijk is voor de license-to-produce (overheid, RVO) en de license-to-deliver (afnemer, certificeringsinstatie). Daarnaast breiden BRS-en hun diensten uit met BOS en teeltadvies. De data in een BRS wordt in de cloud, buiten het akkerbouwbedrijf verzameld en bewerkt tot informatie. De registratie van teelthandelingen wordt door akkerbouwers als een grote administratieve last ervaren. Er bestaat een grote behoefte aan automatisering van het verzamelen en verwerken van data voor registratie en analyse (precisielandbouw!) doeleinden. De tw-combinatie en de zelfrijder gaan een belangrijke rol spelen bij de automatisering van de teeltregistratie. Moderne trekkers en werktuigen zijn daartoe uitgerust met een wireless data transferbox.

 

 

Voor de individuele akkerbouwer is het lastig om de puzzelstukjes van de datapuzzel in elkaar te passen. In de praktijk zie je dan ook dat de terugkoppeling van as-applied data niet via de akkerbouwer loopt (stippellijn) maar bijvoorbeeld via een bedrijf dat de bedrijfsregistratie verzorgt. Op zich is dit een positieve ontwikkeling, want hierdoor wordt de akkerbouwer in staat gesteld om zijn registratie te automatiseren. Wel is hij de regie in dat proces kwijt.

 

Door concentraties van ketenpartijen neemt de fragmentatie van de datastromen geleidelijk af, met als gevolg dat partijen buiten het akkerbouwbedrijf steeds meer inzicht krijgen in het reilen en zeilen op het individuele bedrijf. De afhankelijkheid van de akkerbouwer neemt toe.

 

 

In 2019 hebben 12 HWodKa-akkerbouwers samen met FARM24 en FARMHACK zelf de trekker- en werktuigdata verzameld, gevisualiseerd op een platform en geschikt gemaakt voor analyse en uitwisseling. Daartoe werden trekkers uitgerust met merkonafhankelijke datatransferboxen. Het idee was om de data op te slaan op een gezamenlijk platform.

 

Technisch werkte het, maar de afhankelijkheid van de fabrikanten t.a.v. de berichtenstromen op de CANbussen, ondanks standaardisatie, maakt het tot een kwetsbaar systeem. Een alternatief is om te vertrouwen op de kracht van de privacywetgeving, in die zin dat fabrikanten verplicht worden om ruwe boerendata onveranderd ter beschikking te stellen aan de eigenaar en dat het hen bij wet verboden wordt om de data zonder goedkeuring van de eigenaar te delen met derden.

 

Vervolgens luidt dan de vraag aan wie de fabrikanten de data moeten kunnen leveren. In beginsel moet iedereen via een API toegang kunnen krijgen tot de boerendata van individuele akkerbouwers, mits geautoriseerd. Voor data gebruikt voor registratiedoelen is dat een optie. Wil je de data echter gebruiken voor analyse ter verbetering van het teeltproces en er bijvoorbeeld taakkaarten aan ontlenen, dan krijgt de data pas waarde als je verschillende datastromen van verschillende akkerbouwers samenvoegt tot 'big-data'.

 

Je kunt een partij die de verwerking van data t.b.v. je bedrijfsregistratie het recht gunnen om de data te gebruiken voor data-analyse, of het recht gunnen om de data door te spelen naar een teeltadviseur. Vervolgens koop je de data terug in de vorm van advies. Op zich geen probleem want goede data-analyse mag geld kosten.

 

Een andere optie is om de boerendatastroom collectief te beheren om onder het verdeel-en-heers-juk uit te blijven.

 

 

Het idee is dan om verschillend datastromen van samenwerkende akkerbouwers samen te laten komen in een boerendatacoöperatie. Vanaf die coöperatie kan (gewaarmerkte!) data doorgezet worden naar partijen die er iets nuttigs mee kunnen doen, zoals de registratie verzorgen voor certificerende instanties of te zorgen voor teeltadvies. Daarnaast kan de boerendatacoöperatie de data gebruiken om zelf analyses uit te (laten) voeren, waarbij een eigen belang gediend wordt. Ook kan de boerendatacoöperatie besluiten om geselecteerde data te verkopen aan derden.