Klimaatverandering vraagt om meer grip op de bodemvochthuishouding. Steeds vaker worden we geconfronteerd met teveel of te weinig water. Dat maakt het verloop van de gewasontwikkeling onzeker. Hetzelfde geldt voor bodemprocessen die belangrijk zijn voor het akkerbouwmatig gebruik van de bodem, zoals structuurvorming door zwel en krimp en mineralisatie door het bodemleven.
Via de POP3 openstelling "Samenwerken voor innovaties landbouw" van de provincie Zuid-Holland wil HWodKa samen met zijn partners de perspectieven testen van een systeem voor actief grondwaterpeilbeheer op (sub-) perceelschaal. De insteek is, dat we grondstoffen beter kunnen benutten en nutriëntenkringlopen beter kunnen sluiten naarmate we de bodemvochthuishouding beter in de vingers hebben. Een gesloten kringloop is één van de voorwaarden voor duurzame akkerbouw.
Het systeem dat HWodKa voor ogen heeft wordt aGPS genoemd: adaptief GrondwaterPeil beheerSysteem. aGPS bestaat uit een samengesteld drainagesysteem, een op afstand bedienbare regelput voor afvoer en invoer van water, een gecombineerde grondwaterpeil- en bodemvochtsensor, een meetdataplatform en een pompunit om water te infiltreren. Volgens plan liggen de drains op ca. 5m. De regelput is voorzien van een aansluiting om bij calamiteiten geforceerd water te onttrekken m.b.v. een mobiele (trekker) pomp. Bij veel hoogteverschil binnen een perceel wordt het drainagesysteem in terrassen aangelegd.
Foto: HWodKa in discussie met drainagegoeroe dr.ir. Lodewijk Stuyt (WENR) en Delphy-bodemspecialist ing. Nelis van der Bok.
Het idee is om het grondwaterpeil (en de fluctuatie daarvan!) af te stemmen op de omstandigheden, zoals het gewas, de fase in het groeiseizoen, de actuele weerssituatie en de weersverwachting. De regeling van het grondwaterpeil is gebaseerd op ABW (Algemene Boeren Wijsheid). Vochtsensoren meten de actuele bodemvochtsituatie en laten de respons zien op een verandering van het ingestelde grondwaterpeil.
De eerste vraag is of het systeem werkt: zijn we in staat om de bodemvochttoestand op (sub-) perceelschaal adequaat te controleren en wat is de ideale vochttoestand voor de bodem en het gewas? Vervolgens luidt de vraag: wegen de baten op tegen de kosten? Schieten we niet te ver door? Het systeem rendeert niet door het beter sluiten van kringlopen. Dat is bijvangst voor de individuele akkerbouwer, maar wel hoofdzaak uit het oogpunt van duurzaamheid. Voor de akkerbouwer tellen de voordelen die hij kan behalen door 'meer met minder' te telen, maar vooral door het verlagen van de risico's bij weerextremiteiten. Het mes snijdt dus aan twee kanten: milieu en teelt.
HWodKa ziet een goede bodemvochthuishouding als een randvoorwaarde op de route naar precisie-akkerbouw. Andere interessante aspecten van aGPS zijn de onderdrukking van zoute kwel, het tijdelijk bufferen van water bij een piekbelasting van het afwateringssysteem en automatisering.
NB HWodKa zoekt nog één of meer ketenpartners voor samenwerking in dit project.