Het initiatief HW2O is een vervolg op Akkerbouw in Groen en Blauw (AG&B). In AG&B ontwikkelden akkerbouwers, samen met Wageningen Universiteit, een ruimtelijke optimaliseringsmethode om percelen doelmatiger in te richten, rekening houdend met de wens om vergroening van het agrarisch cultuurlandschap. Het bestaande fijnmazige netwerk van sloten en grotere watergangen, zoals kreken, vormt het vertrekpunt. Zo bouwen akkerbouwers mee aan de groenblauwe dooradering van het landschap, op een manier die past bij hun moderne bedrijfsvoering.
HW2O betrekt de bodem bij het vitaliseren en valoriseren van het agrarisch cultuurlandschap. In zijn geheel genomen gaat de bodemkwaliteit achteruit, dat is geen punt van discussie meer. Primaire functies, zoals het dienen als groeimedium voor akkerbouwgewassen, het bergen van overtollig water en het bieden van ruimte voor bodemleven als onderdeel van een groter ecologisch geheel worden steeds minder goed vervuld. Er is kortom geen sprake van duurzaam bodembeheer.
HWodKa-akkerbouwers zien verbetering van bodemvochthuishouding, en daaraan gerelateerd de bodemluchthuishouding, als kristallisatiepunt voor algeheel bodemherstel. De urgentie neemt toe met de voorspelde klimaatverandering, met meer perioden met watertekort en -overschot. Vandaar de naam HW2O, het draait om water.
Verbetering van de bodemkwaliteit is niet moeilijk, er is kennis genoeg. Lastiger wordt het wanneer het binnen economisch kaders moet plaatsvinden. Ook de regelgeving voor agrarisch bodembeheer levert hindernissen voor bodemherstel. Bodem is hot. Vanuit verschillende disciplines worden oplossingen aangedragen die op zich effectief zijn, maar in het grote geheel in het niet opgaan. Waar het volgens HWodKa aan schort is een integrale aanpak met een focus op hoofdzaken. Dit is de conclusie na bijna 20 discussies met mensen uit het bedrijfsleven en het onderzoek.
De integrale aanpak betreft maatregelen op het gebied van ontwatering, belastingverlaging en voeding van het bodemleven, in deze volgorde van belangrijkheid. Er is een achterstand op het gebied van ontwatering, de bodem wordt overbelast en de organische stofbalans op perceelschaal is uit evenwicht. De maatregelen moeten simultaan, op perceelschaal toegepast worden, anders blijft het bijna letterlijk dweilen met de kraan open.
Verder vergt de integrale benadering samenwerking tussen partijen van verschillende disciplines, met het praktijkperceel als middelpunt en de akkerbouwer als initiatiefnemer en uitvoerder. Met dat doel voor ogen is HWodKa nu bezig aan de vorming van een consortium. Een gezamenlijk belang op de langere termijn en gedeelde kosten en opbrengsten op korte termijn moeten zorgen voor draagvlak.
De integrale benadering is voor de individuele akkerbouwer niet weggelegd omdat hij de investeringen die hij bij normale bedrijfsvoering over jaren uitstrijkt nu samen moet laten vallen. Om over de kosten en risico's van zijn pionierswerk nog maar te zwijgen. Om die reden zoekt HWodKa naar stimuleringsfondsen, in het belang van de grondgebonden landbouw. De eerste fase van HW2O is financieel mogelijk gemaakt door een bijdrage van LTO-Fondsen. Voor de volgende fase rekent HWodKa op support van het bedrijfsleven, het waterschap, de provincie en EU-POP3. HWodKa werkt verder aan de oprichting van een operational group in het kader van EIP-Agri, waarbij het onderhavige thema centraal staat.