Op de HWodKa-winterbijeenkomst stonden "data en informatie" centraal. Voor het gemak beschouwen we hier data als ruwe, onbewerkte grondstof voor informatie.
Om een agrarische onderneming te kunnen leiden is er een behoefte aan informatie voor ondersteuning bij dagelijkse beslissingen en moet informatie geleverd worden aan derden. In de afbeelding hieronder is dat schematisch weergegeven met de twee dikke rode pijlen. De benodigde informatie kost geld, de geleverde informatie is een voorwaarde voor de 'license to produce'.
Afb 1 Een schematische voorstelling van informatie- en datastromen van en naar de agrarische onderneming. Er zijn 3 data/informatie-kringlopen weer gegeven: 1) een kringloop via een data-afnemer, waarbij data 'vervreemd', 2) een kringloop op bedrijfsschaal tussen BMS en landbouwmachines en 3) een kringloop via een boerendatacoöperatie. Derde partijen zijn steeds meer geïnteresseerd in 'boerendata'. De vraag is of samenwerkende agrarische ondernemers een actieve rol willen en kunnen spelen bij het verwaarden van data, bijvoorbeeld via een boerendatacoöperatie. Maarten Uyterlinde, ex-agrariër, senior developer en mede-oprichter van FARM24 (www.FARM24.org), schetste de mogelijkheden daartoe op de HWodKa-winterbijeenkomst.
Het bedrijfsmanagementsysteem (BMS) speelt een centrale rol bij de automatisering van het informatiebeheer t.b.v. alle bedrijfsprocessen op het erf en in het veld. De laatste tijd krijgt het BMS een steeds belangrijkere rol bij de informatie-uitwisseling met machines. Via het BMS wordt een taak meegegeven aan de machine en worden de activiteiten van de machine terug ontvangen (as applied data). De communicatie met de machine verloopt steeds vaker via de ISObus, de zenuwstreng waarmee trekker en werktuig verbonden zijn.
Waar een akkerbouwer zich ooit kon baseren op eigen ervaring heeft hij nu steeds meer informatie van derden nodig om optimaal te kunnen presteren. Voor die informatie betaalt hij aan leveranciers en adviseurs. De leveranciers, steeds vaker multinationals, hebben op hun beurt data nodig om nieuwe informatie te maken. Hun verdienmodel stoelt op informatie. Om data te verzamelen moeten ze de boer op.
Het perceel is de meest informatieve databron. Via sensoren op trekkers en werktuigen kan enorm veel plaats- en tijdgebonden data verzameld worden over bodem en gewas en de bewerkingen die daar plaatsvinden. Wanneer je die data combineert met data uit andere bronnen, zoals weerdata, satelliet- en dronebeelden en vvochtsensoren, krijg je hoogwaardige informatie. Perceeldata, als grondstof voor informatie, is dus geld waard. Als je een passieve houding aanneemt wordt de data je door data-afnemers ontnomen zonder dat je er erg in hebt en zonder dat je weet wat er mee gedaan wordt. Nu al zijn moderne trekkers uitgerust met wireless data transmitters om informatie van de trekker canbus naar de fabriek te sturen. Als die data alleen gebruikt om een betere trekker te maken is dat te billijken.
Bedenkelijker is het wanneer data-afnemers data via de ISObus verzamelen. De ISObus bevat data van alle sensoren (incl. plaats en tijd via de gps-sensor) en alle instellingen en hulpstoffen, voorzover (handmatig) ingevoerd. Op zich is het natuurlijk nuttig om op grote schaal data te verzamelen, te analyseren, te combineren en om te zetten in informatie voor praktische doeleinden. Maar is het wijs om de grondstof daar voor, d.w.z. de ruwe data, om niet af te staan?
Maarten Uyterlinde, mede-oprichter van FARM24, bood tijdens de HWodKa-bijeenkomst een alternatief om de data-regie in eigen hand te nemen. In simpele bewoordingen: ga zelf de data verzamelen, doe dit samen en maak de data te gelde. FARM24 kan de technische hulpmiddelen verschaffen om de data vanaf de trekker-werktuigcombinatie draadloos naar een gezamenlijk beheerde server te zenden via een wireless data transfer box (Agrobox). Via de server kan de data gebruikt worden om:
- terug te koppelen met je eigen BMS;
- te analyseren om er samen wijzer van te worden ('Benchmarking');
- te verkopen aan derden.
Het vergde veel van de verbeeldingskracht van de toehoorders om een concreter beeld te krijgen van de perspectieven voor een boerendatacoöperatie. Wel was men unaniem van oordeel dat het van onnozelheid getuigt om in dit stadium een passieve houding aan te nemen, zo mag geconcludeerd worden uit de levendige discussie die volgde op de introductie van Uyterlinde.
FARM24 is niet uniek in de wereld. Een speurtocht op het internet leidt bijvoorbeeld tot www.farmobile.com, een soortgelijk initiatief. De spoeling is echter wel dun, misschien omdat het uit de koker van agrariërs zelf moet komen.
HWodKa is van oordeel dat de introductie van Uyterlinde een vervolg verdient en zal zich daar sterk voor maken. Zo zullen HW-akkerbouwers benaderd worden met de concrete vraag of ze toekomst zien in de oprichting van een boerendatacoöperatie en hoeveel dat mag kosten. Wordt vervolgd dus.